معماری ایلخانی

معماری ایلخانی

دسته بندی	عمران
فرمت فایل	doc
حجم فایل	39 کیلو بایت
تعداد صفحات	23

برای دانلود فایل روی دکمه زیر کلیک کنید
دریافت فایل

خصوصیات عمده معماری ایلخانی

آثار ساختمانی دوره ایلخانی مرحله ای از تاریخ پیوسته معماری اسلامی ایران است و اشکال دوره های قبل و خصوصیات طرح و جزئیات آنها را منعکس می کند.

سبک معماری دوره ایلخانان مستقیماً از سبک آثار ساختمانی دوره سلجوقی اقتباس شده است.

معماری سلجوقی و ایلخانی از حیث اوضاع و شرایط متظاهر شدنشان با هم شباهت دارند.

در دوره سلجوقیان و همچنین در دوره ایلخانیان ساختمان های دینی از قبیل مساجد و مدارس و زیارتگاه ها و مقبره ها بر ساختمان های غیردینی رجحان داد شد و این نشانه کامیابی اقتصادی آن زمان است.

در دوره ایلخانی مساله عمده تلفیق و ترکیب اشکال ساختمانی و تزئینی موجود بود.

معماریان دوره ایلخانی همه نقشه و مصالح و روش ساختمانی دوره سلجوقی را اقتباس کردند و مقبره برجی در معماری سلجوقی اهمیت داشت و در دوره ایلخانان از آنها به عنوان الگو استفاده شد.

در ساختمان های دوره ایلخانان اهمیت زیادی به عمودیت و ظرافت اشکال منتخب داده شده است و با مقایسه با آثار ساختمان های سلجوقی، نسبت اطاق ها تغییر داده شده و اطاق ها از نظر بلندی، نسبت به اندازه های افقیشان، بلند شده اند. در دوره ایلخاناننسبت به دوره سلجوقیان، ایوان ها باریکتر و قدرت ساختمانی بنا عمداً تمرکز داده شده است. حد فاصل خارجی و داخلی دیواره ها و جرزها در عمق کار شده و به همین جهت دیوارهای ضلعی نازک و جرزهای سنگین گوشه ای بوجود می آورد. در داخل شبستان دیوارها را به همان ترتیب نازک می ساختماند و فقط نقاطی را که تمام سنگینی گنبد بر روی آنها بود، ضخیم می ساختند.

از دوره ساسانیان معماران ایرانی از نیم طاق به عنوان واسطه میان محوطه مربع شکل بنا و گنبد مدور استفاده می کردند. استعمال این شکل باستانی مداومت یافت، بدون آنکه بناهای مسلمان احساس کنند که برای قرار دادن گنبد بر روی ساختمان مربع شکل به شکل دیگری از بنا نیازمندند. با این حال نیم طاق، میانی سایه افکن ظاهراً حساسیت سازندگان را علیه خود برمی انگیخت و در دوره سلجوقیان قبه های مقرنس برای از میان بردن نیم طاق میانی بکار رفت. در دوره ایلخانان نوع و شکل قبه و گنبد سلجوقیان ادامه پیدا کرد و قبه های مقرنس رونق بیشتری پیدا کرد.

معماری ایلخانی هم جنبه جهانی و امپراطوری داشت و هم جنبه محلی و همچنین نفوذ خارجی در قسمت معماری زیاد نبود.

طبقات ابنیه

ساختمان هایی که دارای جنبه دینی هستند، عبارتند از:

1. مسجد 2. مدرسه 3. مقبره

مسجد: مسجد در شکل کامل ایرانی خود دارای این خصوصیات است در اول محور طولی بنا سه در ایوان قرار دارد که جلوی آن صحن باز واقع است. طاق نماهای دور صحن به چهار ایوان ختم می شوند که در ایوان در محور طولی و دور ایوان در محور عرضی قرار دارند و شبستان ها در پشت طاق نماها واقعند. ایوان اصلی در محور طولی مسجد و روبروی ایوان ورودی که سوی دیگر صحن است قرار دارد و به شبستان مربع شکل باز می شود که گنبد دارد و در دیوار انتهایی آن، در انتهای محور طولی مسجد محراب واقع است.

قدیمی ترین مسجد موجود در ایران که همه این عوامل را دارد مسجد جامع زواره است.

از دوره ایلخانان فقط یک بنا که واجد که شرایط فوق باشد وجود دارد که مسجد جامع ورامین است.

مدارس، نقشه کلی مدرسه به ------- شبیه نقشه مسجد است که با وجود اختلاف در مورد استفاده از آنها، نقشه مدرسه های ایران نقشه مدرسه ـ مسجد نامیده شده است.

مقبره ها: به دو دسته تقسیم می شوند: دسته اول آنهایی که شبستان مربع شکل گنبددار دارند و دسته دوم مقبره های برجی با اشکال مدور و مربع و چندوجهی.

درباره ساختمان های غیردینی ذکری مختصر کفایت می کند.

کاروانسراها: شکل کاروانسراها از لحاظ مسکونی دور صحن حیاط شبیه شکل مدرسه است، بجز آنکه صحن حیاط آن خیلی بزرگتر است. صحن بزرگ برای نگاهداری حیوانات بارکش کاروان بکار می رفت و دیوارهای خارجی ----- بود و شبستان گنبددار به ندرت در پایان محور طولی ساخته می شد.

رابطه ابنیه با محل آنها

مقبره دوره ایلخانان به پیروی از رسم قدیم جدا ساخته شده و از همه سمت ---- -بوده است. شواهد ابنیه ی باقیمانده نشان می دهد که قبور سلاطین در نقاط مخصوص قرار داده می شد و قبر افراد بسیار مهم گاهی در ناحیه ای معمور در نزدیکی مسجد یا زیارتگاه انتخاب می شد، ولی محل معمول برای ساختمان مقبره های برجی یا زیارتگاه یکی از قبرستان های محلی بود.

علاوه بر مقبره ها یک نوع ساختمان دیگر نیز معمولاً منفرد است و آن کاروانسراها بود که یا در خارج شهر در امتداد جاده های تجاری و یا نزدیک دروازه شهر ساخته می شد.

بناهایی که برای مصارف دیگر ساخته می شد معمولاً در نواحی آباد برپا می گردید و جهت معین و محور طولی داشت. چون این بناها جنبه دینی داشتند، جهت آنها در جهت معین محراب قرار داشت و طول بنا از سردب ورودی تا محراب بود.

گاهی محدودیت های مکانی، یا رابطه لازم ساختمان یا ابنیه موجود، مستلزم آن بود که محراب در نقطه ای غیر از انتهای محور طولی نقشه قرار گیرند. از جمله محراب زیارتگاه ---- بکران، نزدیک اصفهان که در دیوار کوتاهی که جلوی سمت باز ایوان قرار دارد، ساخته شده است.

وقتی ساختمان ها در نقاط معمور بنا می شدند، یا راه های ارتباطی به دقت به آن ناحیه مرتبط می شدند و یا اینکه به راه های ارتباط توجهی نمی شد و در آن صورت خیابان ها و کوچه ها طوری تغییر داده می شدند که از مقابل بنا عبور کنند.

استادانه ترین و از نظر معماری زیباترین وسیله اهمیت دادن به سردری که به خیابان باز می شد، بلند ساختن آن و قرار دادن دو مناره در دو طرف آن بود. این نوع معماری از دوره ایلخانان به بعد متداول گردید.

در دوره ایلخانان رسم دیرین اسلامی در ایران یعنی ساختن ابنیه مرکب در دستگاه های متعدد ادامه یافت. به نظر می رسد که نمو اینگونه مجموعه ساختمان با تراکم و ازدیاد ابنیه، از خصوصیات معماری اسلامی در ایران بوده است.

هم در دوره های قدیم تر و هم در ادوار بعد مساجد چندین شهر در ابتدا یا در انتها بازار سرپوشیده و یا در جوار مسیر آن قرار داشت، در حالی که هیچ یک از مساجد موجود از زمان ایلخانان چنین وابستگی ندارد.

برای ساختمان مهم معمولاً محل مرتفع ترجیح داده می شد.

روش و مصالح ساختمانی

به نظر می رسد که از دوره های قدیم تر مدارکی حاکی از طرح ریزی و نقشه کشی قبل از آغاز ساختمان وجود داشته باشد و فقط یک مدرک کوچک می رساند که ساختمانی دوره ایلخانی از روی نقشه های مطالعه شده ساخته می شد.

در مورد آثاری که تزئینات مفصل و پرکارتر دارند احتمال می رود که برای انجام و اتمام قسمت های تزئینی وقت بیشتری لازم بوده تا برای زیرسازی خود بنا.

از وقتی که طرح ساختمان بر روی زمین ریخته می شد تا وقتی که ساختمان به اتمام می رسید به طور قطع یک نوع مقیاس اندازه گیری به کار برده می شد، صرف نظر از اینکه از نقشه ترسیم شده پیروی می شد یا نه؟

نقش استاد کار ماهر

نام عمده ای از استادکارها که در ساختمان ها یا تزئین بعضی از ابنیه دست داشته اند در نقاط مختلف ساختمان ها باقیماند همکاران است. از جمله در کتیبه های تاریخی و در انتهای کتیبه های دینی یا به صورت امضا در کتیبه های محراب یا در داخل حاشیه یا صفحه یا دایره ی کوچکی که مخصوص این کار تعبیه گردیده است.

انواع آجر

تحقیق معماری

تحقیق معماری

دسته بندی	عمران
فرمت فایل	doc
حجم فایل	55 کیلو بایت
تعداد صفحات	68

برای دانلود فایل روی دکمه زیر کلیک کنید
دریافت فایل

بازشو

عبارت است از کلیه بازشدگی‌های موجود در پوسته خارجی ساختمان که جهت به وجود آوردن دسترسی، تأمین روشنایی، دید به خارج، تهویه وتعویض هوا مورد استفاده قرار می‌گیرند. مانند انواع درها، نورگیرها، پنجره‌ها و ...

بایم‌وارونه

عبارت است از بام تخت. بعد از شیب‌بندی واجرای عایق حرارتی درآن‌ها انجام می پذیرد.

بخاربندی

چنانچه از نفوذ بخار آب در پوسته بر اثر اختلاف فشار جزیی بخار آب در دو طرف پوسته جلوگیری گردد به این عمل بخاربندی می‌گویند.

معیان

معیان سطحی عبارت است از ایجاد قطرات آب بر روی عنصر ساختمانی. میعان عمقی عبارت است از تشکیل قطرات آب در داخل منافذ عنصر ساختمانی به حدی که به مرز جاری شدن برسد.

نشت هوا

عبارت است از ورود ویا خروج هوا در ساختمان از خلل و فرج‌هایی غیر از محل‌های در نظر گرفته شده جهت تعویض هوا.

هوابندی

عبارت است از جلوگیری از نفوذ هوا از خارج ساختمان به داخل یا نشت هوا از داخل ساختمان به خارج از طریق پوسته ویا درزهای عناصر سازنده آن.

در اقلیم‌های گرم و خشک، گرم ومرطوب و سرد کوهستانی که عدم انتقال حرارت از داخل به بیرون و یا بالعکس اهمیت دارد می‌توان با دو جداره کردن دیوارهای خارجی کارآرایی دیوارها را دو چندان کرد و مقاوم حرارتی آن‌ها را بالا برد. چون هوا عایق مناسبی می‌باشد اساساً هرچه مواد و مصالح ساختمانی متخلخل‌تر باشند در برابر گرما، صوت و الکتریسته عایق‌تر می‌باشند و برعکس هرچه مواد و مصالح به کار رفته توپُرتر و چگال‌تر باشند راحت‌تر گرما و صوت و الکتریسیته را از خود عبور می‌دهند.

اساساً تابش نور به پنجره با زاویه 45 درجه مطلوب باشد. اگر زاویه تابش از این مقدار کمتر شود مقدار اشعه عبور یافته بیشتر می‌شود و همچنین هرچه زاویه تابش از 45 درجه بیشتر شود مقدار اشعه عبور یافته از شیشه کاهش می‌یابد. به عبارتی منعکس شده و به داخل وارد نیم‌شود. نفوذ تابش خورشید به فضاهای داخلی همیشه مضر نمی‌باشد. به خصوص در فصل زمستان از خاصیت گلخانه‌ای شیشه نهایت استفاده را می‌کنند و از تابش خورشید برای گرم کردن فضاهای داخلی ساختمان استفاده می‌شود. زیرا پنجره‌ها به عنوان یک تله حرارتی عمل می‌کنند. امواج گرمازا را به داخل راه داده و از خروج آن‌ها به بیرون جلوگیری به عمل می‌آورند.

نکته : به اعتقاد متخصصان امر ضوابط زیر موقع طراحی و نصب پنجره ها باید مورد توجه واقع شود:

1- استفاده از سایه‌بان مفید و مؤثر برای سایه‌اندازی روی پنجره‌ها در فصل تابستان و جلوگیری از ورود نور مزاحم به داخل ساختمان

2- عدم به کارگیری پنجره‌های وسیع در ضلع شمالی جهت جلوگیری از اتلاف حرارتی در داخل ساختمان در فصل زمستان

3- استفاده از شیشه‌های دو جداره در پنجره ها برای جلوگیری از تبادل حرارتی آن‌ها با محیط خارج و عدم تلف شدن حرارت در ساختمان

4- درزبندی وهوابندی پنجره‌ها با استفاده از نوارهای درزبند

5- عدم به کارگیری پنجره‌هایی با ابعاد بزرگ در جهت‌های شرقی- غربی برای جلوگیری از ایجاد گرمای بیش از حد در فصل تابستان

لازم به ذکر است که در حالت کلی نور شرق و غرب نورهای مناسبی نیستند و بسیار آزاردهنده می‌باشند. به همین جهت در طراحی معماری در جهت شرقی و غربی معمولاً فضاهایی را قرار می‌دهند که نیاز به نور مستقیم ندارند و یا نیاز کمی دارند. مثل انبار، راه‌پله، سرویس بهداشتی و...

نوع بادشکن در جهت وشکل جریان هوا و مساحت منطقه حفاظت شده مؤثر است. در بادشکن‌های توپر و یکپارچه (مثل دیوار) به وجود آمدن پیچیدگی و چرخش هوا در ناحیه فوقانی بادشکن‌ از کارآیی و راندمان آن می‌کاهد.

عوامل فرعی

بجز عوامل اقلیمی ذکر شده در مباحث گذشته (تابش آفتاب، دمای هوا، رطوبت، بارندگی و باد) عوامل دیگری نیز وجود دارند که در شرایط آب و هوایی هر منطقه تأثیر می‌گذارند. به این دسشته از عوامل، عوامل فرعی گفته می‌شود که عبارتند از :

1-ارتفاع از سطح دریا

2-عرض جغرافیایی

3- فاصله از دریا

4-عوامل خاص

5- ارتفاع از سطح دریا

نظر به این کاهش فشار رابطه مستقیمی با ارتفاع از سطح دریا دارد و همچنین تغییرات دیگری چون افزایش و کاهش رطوبت، نوع و شدت بارندگی متأثر از ارتفاع از سطح دریا می‌باشند، لذا این مورد نیز می‌تواند تغییرات محسوسی را در اقلیم هر منطقه به وجود آورد.

عرض جغرافیایی

در نیم‌کره شمالی هرچه از عرض‌های بالا حرکت کنیم اساساً هوا سردتر می‌شود (به این شرط که عوامل دیگری مثل عوارض جغرافیایی، دریاها، دشت ها، جنگل‌ها و.... وجود نداشته باشند) که اگر در نقشه‌های جغرافیایی به کشورهایی که در این طیف قرار می‌گیرند دقت شود درستی مطلب ذکر شده در بالا تأیید می‌شود.

فاصله از دریا

نظر یه این که یکی از عوامل عمده تأمین رطوبت هر منطقه تبخیر آب دریاها و اقیانوس‌ها است، لذا بدیهی است که هر اندازه منطقه‌ای به دریا نزدیک‌تر و یا دورتر باشد، در اقلیم آن تفاوت‌هایی به وجود خواهد آمد.

نکته: دو منطقه با اقلیم مشابه دارای آب و هویا و عرض جغرافیایی مشابهی هستند.

عوامل خاص

وجود یک م نبع تولید رطوبت ویا انرژی به صورت عظیم می‌تواند بر شرایط آب و هوایی هر منطقه تأثیر بگذارد. به طور مثال در شهرهای بسیار بزرگ گرمای حاصل از رفت و آمد ماشین‌ها، و یا گرمای حاصل از نیروگاه‌های بزرگ صنعتی می‌تواند بر شرایط اقلیمی تأثیر بگذارد.

اگر ضخامت دو جداره دیوارهای دو جداره یکسان نبود آنگاه با توجه به عملکرد ساختمان باید جای جداره نازک‌تر و ضخیم‌تر را انتخاب کنیم. به طور مثال اگر ساختمان مورد نظر یک ساختمان اداری باشد که فقط 8-7 ساعت در طول روز کاربردی دارد، بهتر است جداره داخلی نازک‌تر باشد چون سریع سرد وسریع گرم می‌شود. ولی اگر ساختمان مد نظر ما یک ساختمان مسکونی باشد نباید سریع سرد شود پس باید جداره داخلی ضخیم‌تر باشد.

ضخامت قابل قبول لایه هوا به منظور عایق حرارتی در دیوار 10 سانتی‌متر است.

آفتاب‌شکن‌ها

آفتاب شکن‌ها انواع مختلف دارند که هم می‌توان آن‌ها را در بریون از پنجره نصب کرد و هم در قسمت داخلی. اما در هر دو خالت وظیفه اصلی آفتاب‌شکن، تنظیم میزان نور وگرمای ورودی به داخل ساختمان می‌باشد. آفتاب‌شکن‌هایی که در قسمت بیرونی پنجره نصب می‌شوند معمولاً با مصالح بنایی ساخته می‌شوند (در گذشته نوع حصیری آن هم متداول بوده است) و آفتاب‌شکن‌هایی که در قسمت داخلی نصب می‌شوند معمولاً به صورت انواع مختلف پرده می‌باشند. لازم به توضیح است که آفتاب‌شکن های خارجی در حالت کلی بازدهی بیشتری دارند و استفاده از آن‌ها توصه می‌شود.

نورگیرهای سقفی

عناصری که به عنوان نورگیر در سقف مطرح می‌باشند استفاده از آن‌ها در مواردی پیش می‌آید که معولاً نتوانیم از اضلاع مختلف ساختما ن نورگیری کنیم. به طور کلی نورگیرهای سقفی باعث تسریع انتقال حرارت، ورود هوا تازه به داخل ساختمان ورود نور و... می‌شوند.

تحقیق معرق کاری

تحقیق معرق کاری

دسته بندی	عمران
فرمت فایل	doc
حجم فایل	70 کیلو بایت
تعداد صفحات	10

برای دانلود فایل روی دکمه زیر کلیک کنید
دریافت فایل

معرق‌کاری

بخشی از هنر موزاییک اثر آنتونیو گائودی در Park Güell در بارسلونا

مُعَرَّق‌کاری یا موزاییک سازی یکی از رشته‌های صنایع دستی است.

معرق سازی در ایران از سده ۶ هجری و دوره سلجوقیان با ساخت کاشی معرق پیشرفت کرد و در سده هشتم کامل‌تر و ظریف‌تر شد. در سده نهم و دهم هجری نیز رشد بسیار زیادی کرد. شهرهای اصلی معرق سازی در این دوره اصفهان ، یزد ، کاشان ، هرات ، سمرقند و آران و بیدگل بودند.

هنر موزاییک از دیرزمان شناخته شده بود و تا به امروز نیز کاربرد دارد. در بین النهرین و مصر باستان نوعی موزائیک در اندازه‌های کوچک و برای مصارف تزئینی و زینتی ساخته می‌شد ولی رومیان آن را چون یک قالب هنری همپایه‏ی دیوارنگاری به کار می‌بردند . صنعت موزاییک سازی توسط هنرمندان صدر مسیحیت ادامه یافت و در اوایل قرون وسطی به خصوص در قلمرو امپراتوران بیزانسی به اوج شکوفایی خود رسید ( مثلاً موزاییک‌های کلیسای سان وتیله در راونا )

معرق چیست؟

در دایره‏المعارف هنر (نوشته رویین پاکباز)، در تعریف معرق چنین آمده‏است: معرق (موزائیک Mosaic) طرح پیک نما یا انتزاعی ساخته شده از قطعات سنگ ، شیشه ، سفال ، چوب رنگین بر روی دیوار ، سقف ، زمین و غیره‌است.

انواع معرق

• معرق چوب
• معرق کاشی
• معرق موزائیک

معرق‏کاری در ایران

در بعضی از منابع به اشتباه گفته شده‏است که معرق چوب برگرفته از کاشی معرق است و معرق در ایران از هند وارد شده‌است. در حالیکه در سبک هندی چوب زمینه‏ی کار یک تکه‌است و به علاوه جنس چوب از فوفل است ..شیوه‌ای کار در سبک هندی به این شکل است که ابتدا طرح را بر روی چوب پیاده کرد و سپس شکل‏ها را بریده و بعد با تکه‏های مختلف چوب پر میکنند.

طبق آخرین کاوش‏هایی که در شهر سوخته واقع در زابل انجام گرفته‌است، شانه‎ای پیدا شده‌است که بر روی آن گلی با تکه‏های چوب کار شده‌است. این شانه متعلق به ۵۰۰۰ سال پیش است. پیدا شدن این شانه دلیلی بر بطلان دو نظریه فوق‏الذکر میباشد. علاوه بر این طرح گل روی شانه با طرح گلی که بر روی سفالینه‏ها کشف شده‏است یکی می‏باشد که نشان میدهد شانه‏ی یافت شده نمی‏تواند از جایی وارد ایران شده باشد.(بر اساس کاوش‏های استاد مهران امیر اینانلو)

معرق نوین

معرق به شکل امروزی یک هنر نوین است که در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی اولین کارگاه آن توسط حسین طاهرزاده ایجاد شد که کارگاه منبت بود و توسط احمد امامی و پسرانش خلیل و علی در سال ۱۳۱۰ در رشته معرق و مشبک به کارگاه منبت فوق‏الذکر اضافه شد.از اساتید آن زمان میتوان به برادران امامی و استاد زابلی اشاره کرد. از استادان معاصر می‏توان به استاد اینانلو اشاره کرد که ابداع کننده سبک تفکیک رنگ می‏باشند. در این سبک تکنیک‌های نقاشی را روی معرق پیاده می‏کنند. تکنیک‏هایی مانند پرسپکتیو- سایه روشن - نور و.. ولی در معرق سنتی به صورت مینیاتور(نقاشی ایرانی) کار می‏شد و بیشتر طرحهای به کار رفته از اثار استاد محمود فرشچیان بود. در معرق سنتی مبحثی به عنوان تفکیک رنگ وجود نداشت و به صورت کلی فرم‏ها یک تکه و با کمک خط اره نشان داده می‏شدند.

تاریخچه هنر معرق روی چوب